İleri yaş hastalıklarından biri olan parkinson hastalığı, geç keşfedilmiştir. Evvelce titreme hastalığı olarak bilinen bu hastalığın aslında beynin hareket normlarında ortaya çıkan ve yaşan kalitesini birdenbire düşen önemli bir hastalık tespit edilmiştir. Pekala parkinson nedir? Parkinsonun belirtileri nelerdir? Parkinson nasıl tedavi edilir? Sizler için bayanlara oranla erkeklerde daha sık görülen parkinson hakkında merak edilenleri araştırdık.
Beyinde bulunan ve dopamin üreten hücreler bulunmaktadır. Bu hücreler sayesinde beden hareket etme ve denetim kabiliyetine sahip olur. Substabsiya nigra ismi verilen kısımda toplanan hücreler ağırlaşarak tek alanda birleşir. Dopamin substabsiya nigra hudut hücreleri aracılığı ile akıcı bir beden hareketi sağlar. Şimdi nedeni tam olarak bilinmese de bu hücrelerin mutasyona uğrayıp azalma yaşar. Bu durum ekseriyetle ileri yaşlarda gözlemlenir. Nadiren de olsa 20’li yaşlarda ortaya çıkar. Parkşnson olarak isimlendiren bu duruma beyin hücrelerinde kayıp olarak geçer. Bu durum öncelikli olarak koku alma ve beden hareketlerinde yavaşlama ya da hızlanma üzere belirtilerle kendini gösterir. İlerledikçe motor hareketlerini zayıflatarak, sindirim, hudut, bağışıklık, üzere temel tüm sistemleri olumsuz tesirler. Yavaşlayan bağırsak hareketleri nedeniyle kabızlık, hudut akışındaki azalma nedeniyle daima uyuşuk hislere neden olur. Kişinin ömrünü olumsuz etkileyen hastalığı denetim altına almak için önemli araştırmalar yapıldı. Son gelinen nokta ise hastanın beynine pil takılarak beyindeki dopamin hücrelerinin çalışmasını sağlamak.
PARKİNSONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Bedenin kimi bölgelerinde yaşanan istemsizce titremeler bu hastalığın bariz belirtilerindendir. Kaslardaki hudutların seyrek hareketlenmelerine bağlı beynin denetim yetisi kaybolur.
– Yutma, çiğneme, esneme, gülme üzere yüz kaslarında zorlanma.
– Konuşma sırasında kısıklık ve donuk tabirli konuşmalar.
– Kaslardaki hudut sinyalleri kayboldukça hastanın beden hareketleri yavaşlar.
– Yazı yazmanın değişmesi ve harflerin karışık halde yazılması da nedenler ortasındadır. Fakat bu öteki hastalık belirtisi de olabilir.
– Yüz kaslarını hareket ettirmede zorlanmaya bağlı konuşma bozukluğu gelişir. Tereddüt ederek konuşmanın yanı sıra jest ve mimiklerde donukluk yaşanması.
– Bedenin genel duruşunun bozulması ve bunun giderek ciddileşmesi de belirtilerden biridir.
– Duygu durumunu yansıtmada, ağlama ve gülme yetilerinde azalmanın yanı sıra bağırsak hareketleri de yavaşlar.
– İdrara çıkamama ya da idrar tutmada zorlanma.
PARKİNSON NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Önceleri ortaya çıkan bulguları azaltmaya yönelik yapılan çalışmalar gelişen teknoloji ile bir arada daha uygunlaştırıcı bir hal aldı. Dopamin hücrelerin neyden kaynaklı azaldığı tam olarak anlaşılmasa da hücreleri yine hareketlendirecek bedenin motor komutlarını eskisi üzere kullanabilecek duruma getirecek tedavi usulleri geliştirildi. Öncelikle ilaç tedavisi ile başlanan uygulamalara karşılık alınmadığında bilim insanları tarafından geliştirilmiş birtakım aygıtları beyne takarak hastalık denetim altına alınmaya çalışılır. Beyindeki titremeyi artıracak aygıtların ameliyatla beyne yerleştirilmesi sağlanır. Uzun süren bu ameliyatlarda hasta çoklukla uyanık olur. İlaç tedavisi ile de desteklenen uygulamaya tıpkı vakitte yetiştirilmiş uzmanlar denetiminde kimi hastalara fiziki tedavi de uygulanır. Parkinson hastalığında derin beyin stimülatörlerinin tesiri vakit içinde azlama gösterir. Ayrıyeten beyin stimülasyonunun etkinliğindeki azalmadan çok hastalığın vakit içinde ilerlemesi ve kimi belirtilerin artar. Bu üzere durumlarda pil olarak isimlendirilen bu aygıtın mühleti uzatılmaya çalışılır. En temelinde piller titreme şiddetini azaltırken motor denetim gücünü kuvvetlendirir.
